https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid0NUrGajTpRshiKZu4MCUrLo8SvhFe2U51knUdtd97LaYhw2NumdDTchVSV8Cftje7l&id=100064324022350&mibextid=Nif5oz
SISR : Teresa feira née, loron 08 Fulan Agusto 2023 Secretaria de Estado Cooperativa ( SECOOP), S.E Arsénio Pereira da Silva visita Coperativa Multi sectoral Halibur eis militar Município Manufahi iha suku Betano,aldeia Sesurai – Akadirokau.
Iha visita nee,hodi lansa ofisial ba Coperativa nee hodi hakiak fahi,iha biban nee prezidente Coperativa Milton da Costa mendes hatete katak objectivo husi Coperativa nee atu Halibur eis militar Município Manufahi iha atividade Koperativa Ne’ebé foin Moris, iha 31 maio 2022, nunee mos iha biban nee vise prezidente Koperativa Joaquim da silva Lee sai perfil Coperativa Ne’ebé hahu husi inisiativa eis Militar hodi Harri Koperativa nee neebe Membros inisia ema nain 28 pessoas hodi tau fundus neebe kada Ema Ida $ 45 dolar núnee fundus dahuluk hamutuk $ 1260,nunee MOS vise cooperativa nee relata katak iha Koperativa nee,hetan mos fundus husi VIII governo konstitusional Liu husi SECOOP hamutuk $ 12,500 hodi apoio halo fahi Luhan hamutuk 17 iha Akadirokau no 13 iha Same – Aidahaleu, Nomos equipamentos hodi Produs pakan ba fahi ho Manu, Nomos Produs aimoruk organiku Rega Dut nian no pestisida,iha fatin nee,vise prezidente Koperativa rekomenda SECOOP atu apoio redi hodi halo lutu Haleu ba areal Koperativa nian 16 há,be Mos,Nomos rekomenda Administrador Município Manufahi Dr.Arantes Issac Sarmento atu ajuda besi Rin eletricidade 10 hodi instala ahi to iha fatin Koperativa.
Iha visita nee, administrador Município Manufahi Dr.Arantes Isaac Sarmento hato Nia agradese Bem-vindo ba S.E SECOOP Ne’ebé visita dereta Coperativa eis Militar iha Same, núnee Administrador Município Manufahi hatoo Nia agradese ba Eis Militar Sira bele Halibur Malu,konsilida Malu hodi halo atividade Koperativa neebe Ajuda Estado, kontribui ba dezenvolvemento ekonomia Rai Ida nee,Tamba dezenvolvemento ba Rai Ida nee governo Mesak deit sei lá halo buat Ida maibe tengki MOS ho kompenente Sira hotu ajuda,apoio hodi dezenvolve Ita Nia Raí nee ho diak ho hanoin katak setor Koperativa setor ida importante ba dezenvolvemento Ita Nia Raí.
“ Atu Han deit nan Manu ka ayam potong Nomos aifunan Ita Tengki ba pesan iha Australia nee Ita moe boot”
Hodi nunee administrador Município Manufahi hatutan katak iha areia Ne’ebé produtivo presiza Ita hotu Nia hamutuk hodi dezenvolve areia nee nunee Ita bele iha preparasaun wanhira iha indústria boot ruma Mai iha same ka Betano Ita preparado ona hodi fornese Produto aihan sira ba iha neeba nomos governo lao Hela programa merenda escolar nunee liu husi koperativa bele kontribui Diak Liu Tan hasae Nutrisaun ba oan sira iha escola.
Nunee administrador Município Manufahi Dr.Arantes Issac Sarmento salinta nudar servidor ba povo Manufahi iha esperança boot ho visita S.E SECOOP iha Koperativa nee,fiar katak sei bele ajuda Diak Liu Tan Koperativa Ida nee,Tamba Koperativa nee Mai husi maluk eis Militar sira Ne’ebé Mak tau hanoin Ida katak tempo to ona atu organiza malu hodi kontribui Diak Liu Tan.
Hatan ba vise prezidente Koperativa Multi sektoral Halibur eis Militar Municipo Manufahi Joaquim da silva Nia prekupasaun Kona ba presiza besi Rin 10 hodi halo instalasaun eletricidade ba área Koperativa nee Administrador Município Manufahi hatete katak Nia sei koalia ho Derrotar EDTL Manufahi apoio Ida nee, nunee ba S.E SECOOP Administrador nee mos hatete katak kultural Rai Manufahi lakohi koalia barak maibe depois buat buat ruma Lao tiha Mak depois Mak Ita foin hatene núnee; no mos administrador nee hatete ba Koperativa Multi sektoral Halibur eis Militar iha Município Manufahi katak Koperativa nee la lao Mesak maibe Konta ho governo Konta mos ho Municipo sei apoio para oinsa sei bele lao Diak ba oin.
Iha visita S.E SECOOP Arsénio Pereira da Silva iha Koperativa Multi sektoral Halibur eis militar Município Manufahi iha Akadirukau, partisipa mos husi koperativa Taka Ulun Komisaun ( TALKOM ) Nia prezidente Koperativa Marcos Pereira Ne’ebé atual Hanesan xefi aldeai Raifusa iha suku Betano apresenta Sira Nia Koperativa ba S.E SECOOP,nunee Marcos Pereira iha Nia aprezentasaun katak Koperativa TALKOM iha Nia membros 69 ho Rai 29 ha, durante nee Koperativa Nia atividade Mak halo tos hodi kuda batar maibe sira mos ba oin Pronto atu kuda batar ain naruk k sorqum.
Iha mumentu nee Koperativa Kare Fini ba Moris Diak ( KAFIMO ) husi Suku Tutuloru,Nia Gerente Joaquim da silva hatete Koperativa KAFIMO Moris iha Júlio 2021 ho membro 29 to agora, atividade Koperativa Mak Rai Osan hamutuk no fundus ohin loron $3000.00,hakiak animal no produsaun Aihan,KAFIMO mos lansa ona produto Talas Makerek; núnee ho visita S.E SECOOP gerente KAFIMO rekomenda Hela atau apoio lutu ba Koperativa Nia tos no hand traktor.
Iha Fatin nee,MOS gropu MUDIK husi Babulu neebe Moris 29 Julio 2022, gropu nee Lao voluntário no atividade Mak hakiak fahi no Iha 29 Julio 2023 hamosu Tan atividade Tolu Ne’ebé Nia programa bot agricultura HO sub programa Mak Horti no pecuária Nia atividade Mak hakiak Manu no fahi kuda modo no halo tos,gropu nee mos iha Raí rasik no Raí nee eransa kultural ho medida ± 2 há.
Iha visita S.E Secretaria de Estado Cooperativa ( SECOOP ) Arsénio Pereira da Silva iha Fatin Koperativa Multi sektoral Halibur eis militar Município Manufahi,iha Suku Betano,aldeia sesuarai,BAIRO Aka diro kau depois lansa tiha hakiak fahi iha Koperativa Multi sectoral nee,S.E. SECOOP hatoo nia intervensaun ba Cooperativismo Sira hodi hatan ba prekupasaun husi koperativismo katak governo Nee kompremetido sei halo buat ruma Liu Liu Koperativa Sira,ba gropu sira ba se se deit Mak involve an hakarak halo atividade ekonomika iha ida ida Nia fatin,nunee Mak proposta Balu rekomendasaun Balu, prekupasaun Balu nee sei lá fo reposta tinan nee, Maibe iha tinan 2024 sei iha plano atu halo plano strategia secretária de Estado Cooperativa (SECOOP)nian neebe sei involve representante husi postu no município hodi kontribui Hanoin saída Mak bele halo kada município no posto Sira, Nune mos sei tau plano hodi konvida Koperativa hot hotu Ne’ebé Mak registo Hanesan Koperativa atu halo sorumutu boot iha nasional konaba saída Mak Ita bele halo iha tinan 5 ou 6 Mai oin.
Iha intervensaun S.E SECOOP Arsénio Pereira da Silva hatutan katak sei halo lansamento ba produtos hot hotu husi koperativa Sai deit, koperativa Multi sectoral, Koperativa peskas, Koperativa produsaun agrícola, Koperativa kredito iha Fin de Novembro ou inisiu dezembro.
Tuir S.E Arsénio katak lansamento nee Produto prima Liu Mak sorgum KA Bafo kayrala,nunee iha Manufahi, suku Betano depois de fulan tolu se lansa produto sorgum,farina no farina ne’eb’e trransforma ona ba hahan sira seluk no fos,tuir plano lansamento nee sei konvida altointendidade sira,premeiru ministru,ministra da edukasaun,ministra saude ho ministerio sira seluk ne’ebé iha relasaun iha assunto ekonomia mak depois mak halo lansamento no ida ne’e sai hanesan target promosaun,para depois fornese ba merenda escolar ne’ebe bele kontratu kedas ho ministerio edukasaun nune’e koperativa sira pronto fornese tonelada hira, produto saida signifika katak iha neeba kria ona merkadu iha neeba.
Ligasaun ho prekupasaun husi koperativa sira hanesan TALKOM,KAFIMO neebe prekupa ho tratores,hand tartores,S.E. secretaria de Estado de Cooperativa ( SECOOP ) Arsenio Pereira da silva hatan katak nee tama iha kordenasaun MECAI nian,ita nia koperativa presiza assitensia trator ka makina ruma, bele liu husi SECOOP ou bele liu husi ministerio agricultura e assistensia teckniko ruma SECOOP bele halo koperasaun ho ministerio agriculture porexemplo Koperativa halo produsaun agricultura,teknika produs ne’e halo nusa núne’e mos ba iha komersio industria bele halo kordenasaun diak para depois produto koperativa sira ne’e atu lori ba iha ne’eb’e entaun SECOOP mos iha ligasaun ho Centro Logistik Nasional ( CLN ) tamba produs barak oinsa halo armagen atu bele konserva iha fatin ida.
Secretaria estado ne’e mos garante katak ho koperasaun governo ho koperativa sira,produtores sira mak hamutuk sei halo buat ruma hodi prensia ekonomia uma ka ekonomia popular ho atividade sira hanesan koperativa hanesan governo no secretaria de Estado pronto atu servisu hamutuk no liu h8usi servisu hamutuk mak ita sei rejulta buat balu.
=====
Sentru Informasaun Suku Rotuto
Che Arino Lara 82