Friday, June 19, 2020

Fo forca ba Ema nebe Lian laiha

Fo forca ba ema ne’ebé lian laiha
Liafaun hirak  ne’e hatoo husi  Dereitur AJAR Jose Luis  Oliveira iha sexta feira loron 19 junho 2020  Katak AJAR hanesan organizasaun ida ne’ebe servisu iha area justiça no dereitu hodi fo forca ba ema kbit laek sira ne’ebe durante ne’e laiha lian atu sira bele iha kbiit nune’e bele lori sira husi  nakukun ba hetan mundu naroman.

Núne’e mak iha biban  ne’e  dereitur ne’e hatutan tan katak durante ne’e ho Sistema kultural ne’e forte liu mak Sistema patriarchal, ema hakerek istroia barak ba ema mane no ema boot sira nia estoria deit hodi núne’e mak AJAR hakarak hakerek Estorio kumunidade   ne’ebé foka liu ba kbit laek sira mak sai vitima durante okupasaun Indonesia  ne’ebé laiha  lian, liu liu ema feto sira ne’ebé sofre iha tempu okupasaun Indonesia.

Aktividade ne’e ho objectivo atu hakerek estorio hodi  produs ba livro no sei halo foto estorio ka video hanesan iha mauchiga- Ainaro,kraras Viqueque inklui mos suku Rotuto – Same,Husi estorio ne’e sei dukumenta hela ba gerasaun sira tuir mai.

Aktividade ne’ebé halao iha suku Rotuto hanesan kontinuasaun husi aktividade ne’ebé iha fulan novembro tinan 2019 liu ba Waihira hakerek hotu ona sei lansa iha sede CHEGA ne’ebé sei lori inan  feto sira ne’ebé sofre ka sai vitima iha okupasaun Indonesia nomos  autoridade local sira hanesan xefi aldeia no xefi suku inklui lider nasional sira iha parlamentu  nasional no parte governo mak foin halo publikasaun.
Aliende dukementa istori partisipasaun kumunidade sira nian iha tempo passado maibe mos bele sai hanesan refrensia atu nune’e parte orgaun kompetente sira bele iha hanoin hodi dezenvolve suku Rotuto ne’e hanesan suku sira seluk,ne’ebé realidade katak Suku Rotuto sai afetadu mos husi konsekunesia funau naruk ida ne’e hahu husi 1975,halo levantamentu 1982 hodi destera tiha povo Rotuto ba Raifusa-Betano,Aileu – Ai sirimou,Atauro – Dili no balu ba hamutuk ho komando da luta FALINTIL hodi resiste no povo sira mos kontinua kontribui to referendum 1999 maibé realidade ohin loron Rotuto Estrada sei át no la Assesu ba Elitrisidade. 

Fontes : Sentru Informasaun Suku Rotuto ( SISR )
Hakerek : Amorino da Costa Mendes Sarmento



No comments:

Post a Comment